همشهری آنلاین- سمیرا باباجانپور : قبل از مشروطه موضوعات مربوط به کودکان و نوجوانان نه به‌صورت مستقل بلکه در کنار مطالب بزرگسالان در قالب یک ستون و یا مقاله در نشریات چاپ می‌شد. برای مثال، روزنامه کاغذ اخبار، به‌عنوان نخستین نشریه ایران، با انتشار محدود مطالبی به وضعیت کودکان اشاره می‌کند، اما نقطه اوج و شکل‌گیری این نشریات مربوط به دوران مشروطه می‌شود.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
مهرشاد کاظمی، تهران پژوه، دراین‌باره می‌گوید: «پرداختن به موضوع کودکان از مهم‌ترین موضوعاتی بود که مطبوعات از همان گام‌های نخست به آن توجه داشتند؛ اما این موضوعات بیشتر جنبه تعلیم و تربیت داشتند. مثلاً در نشریه دانش دارالفنون به موضوعات کودکان و نوجوانان پرداخته می‌شد و در نشریه تربیت نیز بحث کودکان مطرح بود. بیشتر این نشریات نه به‌طور مستقل بلکه در قالب موضوعات علمی، ادبی و آموزشی به مقوله کودکان می‌پرداختند. در حقیقت مطالب مربوط به کودکان در کنار موضوعات ویژه بزرگسالان در نشریات تهران قرار گرفت. توجه جدی به موضوعات مربوط به کودکان و نوجوانان را می‌توان در روزنامه «وقایع اتفاقیه» که در سال سوم سلطنت ناصرالدین‌شاه به دستور میرزا تقی‌خان امیرکبیر چاپ می‌شد جست‌وجو کرد. این نشریه به‌طور ثابت و مستمر اخبار مدرسه دارالفنون را که دانش آموزان آن نوجوان بودند چاپ می‌کرد. اخبار بیماری‌های اطفال، حوادث کودکان، کودکان بزهکار و حتی آگهی‌های کتاب کودک نیز در آن چاپ می‌شد.»
کاظمی درباره انتشار «مجله ادب» در تهران هم می‌گوید: «نخستین شماره مجله ادب در تهران به سرپرستی محمد وفادار و با همکاری دانش‌آموزان و دانش‌آموختگان مدرسه آمریکایی به چاپ رسید. این نشریه با ترتیب انتشار دو ماه یک‌بار آغاز به کار کرد و در خیابان قوام‌السلطنه سابق یا همان خیابان سی تیر کنونی در کتابخانه مدرسه آمریکایی تک‌شماره آن به قیمت سی شاهی به فروش می‌رسید.»
نویسندگان شماره نخست این مجله دیپلمه‌ها و دانش‌آموزان مدرسه آمریکایی و هدف از انتشار آن آشنا کردن نسل جوان با ادبیات بود. ستون ثابتی از مجله ادب به نام تکالیف کلاسی، در هر شماره، داستانی از دانش آموزان را به چاپ می‌رساند.
نشریه «بازی کودکان» نیز نخستین مجله ویژه کودکان در تهران بود؛ نشریه‌ای که برای نخستین بار صرفاً مخصوص کودکان منتشر می‌شد و ابراهیم بنی احمد صاحب‌امتیاز آن بود و عباس یمینی شریف آن را مدیریت می‌کرد.
بازی کودکان، نه‌تنها نخستین نشریه مستقل کودکان با نگرش آموزشی و پرورشی بود، بلکه نخستین مجله کودکان بود که باوجود دشواری‌های بسیار، چهار سال دوام آورد.
نظر شما